Leading Left-Turn
Bu uygulamada korumalı sola dönüş fazı düz gidiş ve sağa dönüş hareketlerinden önce uygulanır. Her iki yaklaşımda da uygulanması en yaygın kullanım şeklidir [1].
Şekil 1: Leading Left-Turn Phasing şematik gösterimi
Lagging Left-Turn
Bu uygulamada korumalı sola dönüş fazı düz gidiş ve sağa dönüş hareketlerinden sonra uygulanır. En yaygın kullanımı birbirine yakın olan kavşaklarda (örneğin diamond tipi farklı seviyeli kavşaklar) sinyal koordinasyonu uygulaması şeklindedir [1].
Şekil 2: Lagging Left-Turn Phasing şematik gösterimi
Lead-Lag Left Turn
Bu uygulamada, ilk fazda bir yaklaşım kolundaki sola dönüş, düz gidiş ve sağa dönüş hareketleri (lead) birlikte uygulandıktan sonra sola dönüş hareketi durdurularak ikinci faz başlatılır ve bu fazda aynı güzergah üzerindeki düz gidiş ve sağa dönüş hareketleri birlikte çalıştırılır. Daha sonra diğer yaklaşım kolundaki sola dönüş, düz gidiş ve sağa dönüş hareketleri (lag) birlikte uygulanır. Bu uygulama, karşı yönlerin düz gidişleri (ve sağa dönüşleri) arasında bağımsızlık yaratır. Sinyal koordinasyonu uygulamalarında tercih edilir [1].
Şekil 3: Lead-Lag Left-Turn Phasing şematik gösterimi
Split Phasing Left-Turns
Geometrik kısıtlamaların ve kaza risklerinin bulunduğu kavşaklarda tali yönlerin ayrı fazlarda açması durumudur [1].
Şekil 4: Split Phasing şematik gösterimi
Sola Dönüş Faz Sıralamalarının Kıyaslaması
| Sola Dönüş Faz Sıralaması | Avantajlar | Dezavantajlar |
| Leading | · Lagging’e göre daha hızlı sürücü reaksiyonu | · Sola dönüşlerde sarı ışıkta kavşak içinde kalma riski |
| · Önce sola dönüşleri temizleyerek sol-düz gidiş çakışmalarını minimize eder. | · Sola dönen araçlar yeşil ışık söndükten sonra da geçmeye devam edebilir. | |
| · Sola dönüş talebi mevcut cep uzunluğunu aşarsa çakışmaları minimize eder. | · Yandaki düz gidiş şeridinde bekleyen araçlar yanlışlıkla sola dönüş ışığıyla birlikt kalkabilir. | |
| · Sola dönüş fazlarının başında yaya çakışması riski | ||
| Lagging | · Düz gidiş kuyruğunun sola dönüş cebine girişi engellediği durumlarda faydalı | · Sola dönüşlerde sarı ışıkta kavşak içinde kalma riski |
| · Sola dönen taşıtlar serbest (permissive) fazda kavşağı boşaltabilir, böylece kavşak veriminde artış sağlanır. | · Sürücü reaksiyonu daha “Leading” e göre daha yavaştır. | |
| · Daha az yaya çakışması | ||
| Lead-Lag | · Koordine sistemlerde düz gidişlere daha uzun süre verilebildiği için faydalı | · Sola dönüşlerde sarı ışıkta kavşak içinde kalma riski |
| · Sola dönüş cebi olmayan yaklaşımlar için uygun | ||
| Ayrı Faz (Split Phase) | · Karşılıklı sola dönüşlerin kavşak geometrisinden dolayı çakışmalarını önler. | · Diğer seçeneklere göre daha verimsiz |
| · Sola dönüş cebi olmayan yaklaşımlara uygun | · Koordine döngü süresi artar, özellikle eş zamanlı yaya fazı varsa. | |
| · Sol ve düz hacimlerin fazla olduğu kavşaklarda ortak şerit kullanımına uygun | ||
| · Sola dönen araçlardan kaynaklı yüksek kaza oranı olan kavşaklar için faydalı |
|
KAYNAKÇA
[1] Traffic Design Manual (2018). Tennessee Department of Transportation.