Uygun bir faz düzeninin geliştirilmesi, kavşaklarda sola dönüş fazının türünün belirlenmesi ile başlar. Dört kollu bir kavşak için en temel kontrol şekli, sürücülerin trafik ve yaya akışı bittikten sonra serbest bir şekilde sola dönüş yapmasına izin veren ve sola dönüşler için özel koruma aralığı sağlamayan serbest sola dönüş (permissive-only left turns) uygulamasıdır. Genel bir kural olarak, faz sayısı minimumda tutulmalıdır, çünkü sinyal döngüsündeki her ek faz diğer fazlar için uygulanabilecek mevcut süreyi azaltır [1].

 

Serbest Sola Dönüş

Permissive-Only Left-Turn Phasing

Yüksek hacimli kavşakların çoğunda, serbest sola dönüş fazı ana yön hareketleri için uygun değildir. Ancak trafik hacminin ek bir sola dönüş koruması olmaksızın yeterli ve güvenli bir şekilde çalışacak kadar düşük olması durumunda, tali yönlerde serbest sola dönüş fazı uygulanabilir [1].

 

Korumalı Sola Dönüş

Protected-Only Left-Turn Phasing

Korumalı sola dönüş uygulamasında sola dönüş trafiği için hiçbir taşıt ve yaya trafiği ile çakışmayacak şekilde ayrı bir faz sağlanır ve sola dönüşlerin sadece yeşil bir sol ok işareti ile yapılmasına izin verilir. Sonuç olarak, korumalı sola dönüş uygulaması daha az çakışma olması nedeniyle serbest sola dönüş uygulamasına göre daha yüksek kapasiteye sahiptir [1].

 

Korumalı-Serbest Sola Dönüş

Protected-Permissive Left-Turn Phasing

Korumalı-serbest sola dönüş “sarı tuzak” durumunun yarattığı güvenlik riskinden dolayı en karmaşık faz düzenidir. Düz gidiş için yeşil ışık yandığı zaman hareket etmelidir sola dönecek olan sürücüler bu sinyal ünitesini ve karşı yönden gelen trafiği kontrol ederek geçiş yapmalıdır. Sarı ışık yandığı zaman sola dönecek olan sürücü karşı yönden gelen sürücünün duracağını ve kendisinin kavşağı terk edebileceğini düşünerek kavşak içinde kalabilir. Bu nedenle bu faz düzeni güvenlik riski oluşturmaktadır [1].

 

Ayrı Faz

Split Phasing

Ayrı faz, iki karşıt yaklaşımın eşzamanlı olarak değil ard arda fazlarda (örneğin; batıdan gelen trafik ve ardından doğudan gelen trafik) tanımlanmasını içerir. Ayrı faz, kavşak kontrol cihazının özelliklerine ve yaya hareketinin işletilişine bağlı olarak çeşitli şekillerde uygulanabilir [1].

 

Sola Dönüş Yasağı

Prohibited Left-Turn Phasing

Sola dönüş fazı sağlamanın bir alternatifi de sola dönüş hareketlerini yasaklamaktır. Bu durumda, sola dönüşler farklı bir noktadan ya da jughandle ve median U-turn gibi bir geometrik düzenleme ile kavşağın ilerisinden ya da gerisinden sağlanmalıdır. Sola dönüşler tamamen ya da kısa süreli kapatılabilir. Yönlendirilen trafik miktarı, trafiğin aktarıldığı güzergah üzerindeki etkileri, kullanılması muhtemel güzergahların yeterliliği ve toplum etkileri dönüş yasağı uygulamasına karar verilirken düşünülmesi gereken konulardır [1].

 

KAYNAKÇA

[1] Signalized Intersections: Informational Guide (2004). U.S. Department of Transportation Federal Highway Administration, Virginia.