Kavşak Özellikleri

Sinyalize yuvarlak adalı kavşaklarda sola dönüş kapasitesi, ada etrafındaki depolama alanı ve döngü süresine bağlıdır. Dönel ada geometrisi ile faz sıralaması ve döngü süresi arasında sıkı bir bağ bulunmaktadır.

Kavşağın sinyal döngü süresi, yaklaşım kolundaki şerit sayısı ve adanın çapına bağlı olarak, sinyalize yuvarlak adalı kavşakların sola dönüş depolama kapasitesi 250 ile 600 bo/saat arasında değişmektedir Sola dönüş kapasitesi artırılmak istenirse daha fazla alana ihtiyaç duyulmaktadır [1].

 

Şekil 1: Hannover, Almanya’da bir sinyalize dönel kavşak (Kaynak: Google Earth)

 

Genel Tasarım Kriterleri

Polonya Ulusal Karayolları Müdürlüğü’nün tasarım rehberine göre [2];

• Yuvarlak ada oval şekilde olabilir. Yuvarlak adanın çapının 30 ile 50 metre aralığında olması tavsiye edilmektedir.
• Yaklaşım kollarındaki yatay kurp yarıçapının 150 ile 300 metre aralığında olması tavsiye edilmektedir. Sola dönüş kurp yarıçaplarının 10 metreden az olmaması gerekmektedir.
• Trafik talebine bağlı olarak sola ve sağa dönüşler için şerit ayrımı yapılabilir. Düz gidiş şeritleri kavşak girişinde ve çıkışında aynı sayıda olmalıdır.
• Yuvarlak adadan raylı sistem hattı geçiyorsa, adanın çapı raylı sistem hattındaki tramvayın ada içinde durduğunda depolama alanlarındaki trafik akımını engellemeyecek kadar geniş olmalıdır.

Almanya Ruhr Üniversitesi’nde Ulaştırma ve Trafik Mühendisliği Enstitüsü’nde çalışan Prof. Dr. Werner Brilon’a göre sinyalize yuvarlak ada kavşaklar günlük 30 bin ile 60 bin taşıt kapasitesine sahip olabilirler. Bu tür kavşakların iç çember çapı[1] en az 55 metre olmalıdır [3].

Şekil 2: Dönel kavşakların iç çember yarıçapları ve günlük potansiyel trafik hacim kapasitelerine göre sınıflandırılması

 

Sinyalize Yuvarlak Adalı Kavşaklarda Ada Çapının Belirlenmesi

Sinyalize yuvarlak adalı kavşaklarda, sola dönüş trafik talebinin depolama alanına sığmaması durumunda depolama alanının dışında kuyruklanan taşıtlar, düz giden taşıt akımını engellemektedir. Ortaya çıkan bu problem; geometrik olarak ada çapının büyütülmesi, depolama alanı uzunluğunun artırılması ya da döngü süresinde değişiklik yapılarak giderilebilir [1].

Sinyalize yuvarlak adalı kavşakların tasarım parametreleri şöyle sıralanabilir [4]:

• Kavşağın geometrik durumu
• Trafik hacmi
• Sola dönüş oranı
• Sola dönen taşıtlar için depolama alanı
• Kavşağın sinyal döngü süresi ve yönlerin süre dağılımı
• Faz sıralaması

 

KAYNAKÇA

[1] Tracz M., Chodur J. 2012. Performance and Safety Roundabouts with Traffic Signals, Krakow.

[2] Tracz M., Chodur J., Gaca S. 2001. Guidelines for Design of at-grade intersections [in Polish], General Directorate of National Roads and Motorways, Warszawa.

[3] Brilon W. 2014. Roundabouts: a State of the Art in Germany, 4th International Conference on Roundabouts, Transportation Research Board (TRB), Seattle.

[4] Cakici Z., Murat Y.S. 2014. A Signal Timing Design Proposal for Signalized Roundabouts, Denizli.