Taşıtların, seçilmiş olan koridor güzergahlarda belirli bir hızda seyahat ettiğinde tüm trafik ışıklarından yeşil ışıkta geçiş yapmasını ve duraklamadan seyahat etmelerini sağlayan uygulamaya “Sinyal Koordinasyonu” (Yeşil Dalga) adı verilmektedir. Koordine edilmiş güzergah üzerinde hareket eden bir taşıt, hız limitlerine ve yolun yapısına göre trafik mühendisleri tarafından belirlenen “koordinasyon hızı”nda gittiği sürece, koordine edilmiş kavşaklarda kırmızı ışığa takılmadan geçebilir. Böylece hem trafik belli bir hızda rahat şekilde akar, hem de daha az frene ihtiyaç duyulacağından enerji kullanımı, gürültü ve çevre kirliliğinde azalma sağlanır. Pratikte, sadece bir grup taşıt (sayısı sinyal süreleriyle belirlenir) sinyal koordinasyonu (yeşil dalga) uygulamasını kullanabilir ve kırmızı ışığa takılmadan geçebilir.

Teoride birden fazla koordine edilmiş güzergah birlikte çalıştırılabilse de, bu kullanım hem karmaşıklığı, hem de kullanılabilirliği azaltmaktadır. Bu nedenle yaygın kullanım, sinyal koordinasyonunun sadece trafik yoğunluğunun fazla olduğu ana koridorlarda uygulanması şeklindedir. Uygulama tek yönlü yapılabildiği gibi, her iki yönü kapsayacak şekilde de uygulanabilir. Bunun için sinyal programları dikkatlice hesaplanarak ayarlanmalıdır; bazı durumlarda koordinasyonu ayarlayabilmek için iki yön için farklı koordinasyon hızlarının tanımlanması gerekebilir.

 

Sinyal Koordinasyonu uygulaması için bazı gereklilikler

 

• Sinyal koordinasyonu koridorunda bulunan tüm kavşaklardaki kontrol cihazlarının saat bilgilerinin senkron olması gerekmektedir. Bunun için kavşak kontrol cihazlarına uyumlu GPS modülleri ve GPS antenleri kullanılır.
• Sinyal koordinasyonu koridorundaki tüm kavşakların döngü sürelerinin aynı olması gerekmektedir.
• Sinyal koordinasyonu koridorundaki iki kavşak arasındaki mesafe 800 metreden az olmalıdır.
• Sinyal koordinasyonu koridorundaki kavşakların kapasiteleri yeterli olmalıdır. Eğer kavşaktaki talep kavşak kapasitesinin üzerindeyse, uygulamanın sağladığı verim düşecektir.
• Sinyal koordinasyonu koridorunda kavşaklar arası katılımlar ve yol kenarı parklanma az olmalıdır.

 

Sinyal Koordinasyonu uygulamasının başlıca faydaları

 

• Zaman ve yakıt tasarrufu sağlar.
• Trafikte zehirli gaz salınımını azaltır.
• Şehir içi yollarda hız limitlerine uyuma teşvik eder.
• Taşıtların trafikte harcadığı zamanı azaltır.
• Yayalara karşıdan karşıya geçmek için daha çok zaman verir.
• Sürücü psikolojisini pozitif etkiler.

 

Sinyal Koordinasyonu Hesabı

 

Sinyal koordinasyonu (yeşil dalga) uygulaması ile çalışacak kavşaklarda aşağıda detaylı olarak açıklanan offset sürelerinin hesaplanması ve bu kavşakların döngü sürelerinin birbirine eşitlenmesi gerekmektedir. Sinyal koordinasyonu uygulamasının bir örneği aşağıda iki adım ile açıklanmıştır.

 

1. Adım: Offset Süresinin Hesaplanması

 

Sinyal koordinasyonu uygulamasında ilk kavşaktan çıkan taşıtın ikinci kavşaktaki dur çizgisini terk edene kadar geçirdiği süre offset süresidir. Bu süre hız ve mesafe bilgileri kullanılarak hesaplanır. Hesaplanan bu süre kavşaklarda koordineli olarak çalışacak olan yönlerin ilgili grupları arasında tanımlanır.

 

Şekil 1. Sinyal koordinasyonu (yeşil dalga) uygulamasının bir örnek ile konsept gösterimi

 

Şekil 1’de yeşil dalga uygulamasının bir örneği şematik olarak gösterilmiştir.

 

• Kavşak 1’in dur çizgisinden Kavşak 2’nin dur çizgisine hesaplanan mesafenin 765 metre
• Kavşak 2’nin dur çizgisinden Kavşak 1’in dur çizgisine hesaplanan mesafenin 680 metre
• Binek otomobiller için hız sınırının 60 km/sa olduğu bu örnekte:

 

Hız değerinin km/sa değerinden m/sn değerine dönüştürülmesi:

 

Kavşak 1’den Kavşak 2’ye offset süresinin hesaplaması:

 

Kavşak 2’den Kavşak 1’e offset süresinin hesaplaması:

 

şeklinde yapılır.

 

2. Adım: Sinyal Programının Hazırlanması

 

Çift yönlü (karşılıklı) sinyal koordinasyonu uygulamasında kavşakların sinyal programları oluşturulurken her iki yön için de ayrı ayrı hesaplanmış olan offset süreleri dikkate alınır.

 

Bir önceki adımda verilmiş örneğe göre ilk kavşağın 1. sinyal grubu ile ikinci kavşağın 1. sinyal grubu arasında 45 saniye offset süresi bulunmaktadır. Bu nedenle Şekil 2’de de gösterildiği gibi ilk kavşağın 1. grubunun turun ilk saniyesinde başlaması durumunda ikinci kavşağın 1. grubu, turun 45. saniyesinde (offset süresi) başlamalıdır.

Şekil 2. Sinyal programının offset süresine göre düzenlenmesi (Grup 1)

 

Her iki programda da 1. grupların sinyal programındaki yeri belirlendikten sonra, ikinci kavşakta 1. grubun konumuna göre 2. grubun programındaki yeri belirlenir. Örneğe göre 2. gruplar arasında 40 saniye offset süresi bulunmaktadır. Bu nedenle Şekil 3’te de gösterildiği gibi ikinci kavşağın 2. grubunun turun (sinyal döngüsünün) 45. saniyesinde başlaması durumunda birinci kavşağın 2. grubu, turun (sinyal döngüsünün) 85. saniyesinde (yeni turun başında) başlamalıdır. Bu durumda her iki kavşakta da ana yönler aynı fazda aktif olacaktır.

Şekil 3. Sinyal programının offset süresine göre düzenlenmesi (Grup 2)

 

Bu örneğe özgü olarak yeşil dalganın uygulanabilmesi için ana yönlerin aynı fazda aktif olması gerekmiştir ancak başka bir koridorda daha farklı bir faz düzeninin uygulanması gerekebilir ve ana yönler farklı fazlarda aktif edilebilir. Ana yönlerin sinyal programındaki konumu belirlendikten sonra 3.,4.,5. ve 6. grupların sinyal programındaki konumuna kavşağın yapısına göre karar verilmesi gerekmektedir.

 

Şekil 4 . Sinyal programının tamamlanması

KAYNAKÇA

[1] “A Green Wave Reprieve” Blaise Kelly. Retrieved 2014-05-12.

[2] Traffic Engineering & Control, Volume: 53, Issue Number: 2, Hemming Group, Limited, ISSN: 0041-0683, http://trid.trb.org/view.aspx?id=1136945

[3] Gartner, N.H. & Stamatiadis, C. (2002) Arterial-based control of traffic flow in urban grid networks. Mathematical and computer modelling, 35 (5-6), pp.657–671.

[4] Pakyardim, Y.K. (2009) Calculation of Embodied Energy of Gearbox of an ordinary car. China, Zhengzhou University. https://www.wikizero.com/en/Green_wave

[5] “30.000 cyclists get green traffic light wave” Copenhagen Capacity, accessed Jan 28,2008 http://www.copcap.com/composite-9862.htm

[6] “UK | Drivers catch green lights ‘wave'”. BBC News. 2009-04-14. Retrieved 2014-05-12.

[7] “Traffic signal coordination: a measure to reduce the environmental impact of urban road traffic?”, Bert De Coensel and Dick Botteldooren, 2011.

[8] “Green Wave Traffic Optimization – A Survey”, Andreas Warberg, 2009.